By 
Tłuszcze, często demonizowane, są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, szczególnie mózgu i serca. Kluczem do zdrowia jest jednak wybór odpowiednich rodzajów tłuszczów i ich zrównoważone spożycie. Ludzki mózg składa się w około 60% z tłuszczu. To pokazuje, jak ważną rolę odgrywają one w jego budowie i funkcjonowaniu. Tłuszcze budują błony komórkowe neuronów, uczestniczą w produkcji neuroprzekaźników i chronią mielinę, wpływając na koncentrację, pamięć i nastrój.Nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), zwłaszcza omega-3 (DHA i EPA), są kluczowe dla zdrowia mózgu. Ich niedobór może zwiększać ryzyko demencji i chorób sercowo-naczyniowych. Warto włączyć do diety tłuste ryby morskie, takie jak łosoś, makrela czy sardynki, a także oleje roślinne bogate w omega-3, np. olej lniany czy rzepakowy. Orzechy i nasiona, np. siemię lniane, chia, orzechy włoskie, są również dobrym źródłem NNKT. Barbara Kazana książka, którą napisała na temat wpływu tłuszczów na zdrowie, szczegółowo opisuje zalety włączenia NNKT do diety. Z drugiej strony, nadmierne spożycie tłuszczów nasyconych i trans może negatywnie wpływać na funkcjonowanie mózgu, zwiększając ryzyko chorób neurodegeneracyjnych i kardiologicznych.
Wpływ diety na zdrowie mózgu i serca
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) i Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) zalecają spożywanie tłuszczów nienasyconych. Źródłem tych tłuszczów są oleje roślinne, ryby morskie, orzechy i nasiona. Istotny jest również odpowiedni stosunek kwasów omega-6 do omega-3, który powinien wynosić poniżej 5:1. Niestety, dieta wielu Polaków często przekracza tę wartość, co może prowadzić do zaburzeń równowagi w organizmie. Ograniczenie tłuszczów nasyconych, znajdujących się np. w smalcu i maśle, oraz tłuszczów trans, obecnych w przetworzonych produktach, przynosi korzyści zarówno dla mózgu, jak i serca. Diety niskotłuszczowe mogą obniżyć poziom cholesterolu LDL i zmniejszyć ryzyko miażdżycy czy nadciśnienia.
Rola kwasów omega-3
Kwasy omega-3, a zwłaszcza DHA (kwas dokozaheksaenowy) i EPA (kwas eikozapentaenowy), odgrywają kluczową rolę w rozwoju i funkcjonowaniu mózgu. DHA stanowi około 97% omega-3 w mózgu i 25% wszystkich kwasów tłuszczowych w tym organie. EPA z kolei wpływa na produkcję eikozanoidów, cząsteczek regulujących procesy zapalne i krzepnięcie krwi. Badania pokazują, że regularne spożywanie kwasów omega-3 może poprawić pamięć i koncentrację, a także zmniejszyć ryzyko depresji i choroby Alzheimera.
Tłuszcze nasycone i trans – zagrożenie dla zdrowia
Tłuszcze nasycone, obecne głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak mięso, mleko i masło, w nadmiarze mogą podnosić poziom „złego” cholesterolu LDL, co zwiększa ryzyko chorób serca. Tłuszcze trans, powstające podczas utwardzania olejów roślinnych, są jeszcze bardziej szkodliwe. Znajdują się one w wielu przetworzonych produktach spożywczych, takich jak ciastka, chipsy i margaryny. Spożywanie dużych ilości tłuszczów trans zwiększa ryzyko chorób serca, udaru mózgu i cukrzycy typu 2.
Zdrowa dieta – klucz do zdrowia mózgu i serca
Zrównoważona dieta, bogata w nienasycone kwasy tłuszczowe, a uboga w tłuszcze nasycone i trans, jest kluczowa dla zdrowia mózgu i serca. Regularne spożywanie zdrowych tłuszczów wspiera funkcje poznawcze i zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. Badania potwierdzają, że dieta bogata w tłuszcze omega-3 może redukować ryzyko zaburzeń poznawczych oraz poprawiać funkcje serca, w tym obniżać ciśnienie tętnicze. Warto pamiętać, że zdrowa dieta to nie tylko odpowiednie tłuszcze, ale także inne składniki odżywcze, takie jak białka, węglowodany, witaminy i minerały. Różnorodność i umiejętne łączenie produktów spożywczych to podstawa zdrowego stylu życia.
Wpływ tłuszczów na układ krążenia
Tłuszcze wpływają na poziom cholesterolu we krwi, który odgrywa kluczową rolę w rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Wysoki poziom cholesterolu LDL („złego” cholesterolu) może prowadzić do tworzenia się blaszek miażdżycowych w tętnicach, co zwiększa ryzyko zawału serca i udaru mózgu. Natomiast wysoki poziom cholesterolu HDL („dobrego” cholesterolu) pomaga usunąć nadmiar cholesterolu z tętnic, chroniąc przed chorobami serca. Nienasycone kwasy tłuszczowe, zwłaszcza omega-3, pomagają obniżyć poziom cholesterolu LDL i podwyższyć poziom cholesterolu HDL, co korzystnie wpływa na zdrowie serca.
Podsumowanie roli tłuszczów
Wybór odpowiednich tłuszczów w diecie jest kluczowy dla zdrowia mózgu i serca. Nienasycone kwasy tłuszczowe, zwłaszcza omega-3, odgrywają istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu mózgu i układu krążenia. Należy ograniczać spożycie tłuszczów nasyconych i trans, które mogą negatywnie wpływać na zdrowie. Zrównoważona dieta, bogata w zdrowe tłuszcze, to podstawa dobrego samopoczucia i profilaktyki chorób.
By 
